Bài Tấn là cách chơi bài của Việt Nam, được chơi bởi 2-4 người. Đây là một trong những cách chơi thông dụng của tú lơ khơ.
Cũng chưa rõ ai là người sáng tác ra trò chơi này, chỉ biết rằng nó xuất hiện vào khoảng đầu thế kỷ 20.
Các lá bài trong chơi Tấn
5 quân bài lớn trong bộ tú lơ khơ
Trò chơi sử dụng bộ bài
tiêu chuẩn (gồm 52 lá bài). Xếp hạng "độ mạnh" của các quân bài theo
thứ tự giảm dần như sau: A (đọc là át, ách hay xì)> K (đọc là ca hay
già)> Q (đọc là quy hay đầm)> J (đọc là gi hay bồi)> 10>
9> 8> 7> 6> 5> 4> 3> 2. Lá bài A là lá mạnh nhất và
lá 2 là lá bài yếu nhất.
Chia bài
Chơi từ 2-4 người. Người chơi quyết định ai là người chia. Mỗi người 8
quân bài, chia ngược chiều kim đồng hồ, sau khi chia xong bốc thêm một
lá để quyết định chủ, lá bốc mang chất nào thì chất đó là chủ và để ngửa
quân đó dưới những quân bài còn lại.
Xác định lượt đi đầu
Sau khi xác định chủ, người chia tiếp tục xào bài và bốc bất cứ quân
nào lên để xác định lượt, bài hình thì quy đổi A là 1, K là 13, Q là 12,
J là 11, bài số thì lấy số tương đuơng rồi đếm từ người bốc theo chiều
ngược kim đồng hồ, đếm đến ai người đó đánh trước, sau đó trả lại lá bài
xác định lượt vào cỗ bài và xào lên rồi đặt lên trên quân bài xác định
chủ đang nằm ngửa. Hoặc đơn giản hơn, ván đầu tiên ai có công chia bài
thì được ưu tiên đi trước, các ván tiếp theo ai đã tới nhất ván trước
thì đi trước ván tiếp theo. Trường hợp chơi luật đổi 2 chủ, nếu có người
chơi nào đổi 2 chủ, thì người kế tiếp trong vòng nghiễm nhiên được đánh
trước để người đổi phải tấn cuối.
Xếp bài
Trò chơi này không sử dụng các cách kết hợp "đôi", "bộ", hay "phỏm" như bài tiến lên và bài tá lả,
chỉ sử dụng các lá bài lẻ để tấn và đỡ. Các quân chủ thường được xếp
riêng để tránh nhầm lẫn, sau đó đến các quân bài mạnh như A, K, Q, J và
giảm dần.
Luật chung
Trước khi chơi phải tráo bài thật kỹ.
Sau khi chia bài, lật bất cứ quân nào lên và để ngửa dưới chồng bài.
Quân bốc là chất gì thì chất đó là chủ bài (chất trưởng). Quân thuộc
chất chủ có thể đỡ tất cả các quân khác chất, dù lớn hay nhỏ hơn nó. Vì
thế quân to nhất trong ván bài luôn là Át trưởng (Át của chất chủ).
Từng người một tấn người bên cạnh theo vòng tròn từ trái sang phải
ngược chiều kim đồng hồ. Người tấn ra bất kỳ lá nào, người bị tấn phải
đỡ lá bài đó bằng một lá khác, quân đỡ bắt buộc quân đỡ phải cùng chất
với quân tấn và có số lớn hơn. Nếu không có quân cùng chất lớn hơn hoặc
không muốn ra (có thể phòng người khác tấn tiếp hoặc tích để tấn người
khác) thì phải đỡ trưởng. Nếu quân tấn là trưởng thì bắt buộc phải đỡ lá
lớn hơn mang chất trưởng.
Những người còn lại tấn người bị tấn bằng những quân bài có số giống
nhưng khác chất một trong các quân bài đang có trên bàn tấn trong lượt
đó. Nếu không ai tấn nữa, thì tất cả bài lượt đó phải được cho vào
"rác", úp lại và không được xem lại "rác" ("lục rác")
Nếu người bị tấn mà hết bài thì có hai cách chơi (tùy quy ước với nhau trước đó):
- Hoặc bốc thêm 8 quân bài ở phần bài úp lên để đánh tiếp và làm cho đến khi hết bài.
- Hoặc xả bài, kết thúc lượt và bốc tiếp 8 quân để tấn lượt tiếp cho người kế tiếp.
Một lượt tấn kết thúc khi người tấn và hai người còn lại không còn
quân nào đánh được, có nhưng không muốn đưa ra hoặc người bị tấn không
thể đỡ được nữa. Trong trường hợp không thể đỡ được nữa thì người bị tấn
phải "ôm" hoặc có nơi gọi là "lên" tất cả các lá bài mà những người kia
tấn cho mình trong lượt tấn đó. Nếu người bị tấn đỡ được hết các lá bài
tấn thì có quyền tấn người kế tiếp bên phải.
Sau mỗi một lượt tấn, mỗi người phải bốc cho đủ 8 quân bài trên tay
theo thứ tự ưu tiên: người tấn, người bị tấn, người bên phải người bị
tấn và người còn lại. Nếu người bị tấn đã "lên", quyền tấn thuộc về
người bên phải người tấn.
Khi hết bài úp để bốc sẽ bốc luôn lá bài mở quy định chủ, và cứ tiếp tục đánh ai hết bài trước là thắng.
Luật bên lề
Khi đến lượt mình ra bài mà có lời nói hoặc động tác khiến những
người chơi còn lại hiểu là cho qua lượt thì mặc nhiên không được hồi
lại.
Khi đến lượt mình ra bài mà có lời nói về lá bài định ra thì phải hạ lá bài đó xuống, không được thay đổi.
Khi người đi trước chưa quyết định chính thức hạ bài mà người đi sau vội vàng hay hấp tấp hạ bài của mình thì người đi trước có quyền yêu cầu người đi sau cầm lại bài lên, như vậy, người đi sau đã bị lộ bài.
Người chơi không được có động tác đếm, kiểm tra các lá bài đã được hạ xuống, chỉ được tính nhẩm.
Người chơi có quyền không cho người khác biết mình còn bao nhiêu lá bài trong tay.
Luật đổi 2 chủ: khi con bài bốc lên để quyết định chất chủ khác 2 và trong những người chơi có con 2 chủ thì có thể đổi con 2 đó lấy con bài quyết định chất chủ. Việc đổi này phải được thực hiện trước khi đánh, khi đã vào ván bài mới bốc được 2 chủ thì không được đổi. Ai đã đổi thì người tiếp theo trong vòng sẽ được ưu tiên đi trước tiên (để người đổi phải tấn cuối).
Luật cúng chủ: ai về chót ván trước phải cúng con chủ lớn nhất cho người đến đầu ván trước, người được cúng đó có quyền xét riêng bài người cúng (hoặc không nếu không muốn) để chắc chắn đó là con chủ lớn nhất. Cúng chủ xong, người cúng phải bốc thêm 1 lá cho đủ 8 lá. Trong trường hợp người cúng đã cúng A chủ hoặc đã cúng K chủ nhưng con xác định chất chủ đang ngửa là A chủ thì người được cúng không được quyền xét (vì chắc chắn đó đã là con chủ lớn nhất có thể cúng).
Luật xả chủ: nếu trong lần chia đầu tiên, người chơi không có chủ có quyền xả bài cho mọi người xem và xin được chia lại bài mới để kiếm chủ. Nếu sau khi chia lại vẫn không có chủ thì không được quyền xả tiếp.
Nguồn: Wikipedia